Магичниот начин на размислување

Кон книгата Венко Андоновски – Азбука за непослушните (Култура; 2001)

Венко-Андоновски-9

Критиката дава свое објаснување за романот Азбука за непослушните и воопшто, раскажувачкиот дискурс на Венко Андоновски, при што се истакнува внимателно архаизираниот јазик во романот, посебната езотерична структура или содржина, дуалноста на светот што е претставена и борбата меѓу доброто и злото – мракот и светлината во светот, посебната магиска, наративна структура, итн.

Може да се истакне именувањето на Убавиот, со придавка и воопшто, неговата појава, што не наведува да мислиме на тоа како другите може да реагираат на нечија убавина: “Стоевме и гледавме во живописаното лице на новодојдениот, како слика да гледаме, а не плот. Соблазнителна беше таа убавина, како да беше слегла од небесата. Долгнавестото, ковчесто лице и долгата коса оддаваа впечаток на чудна, внатрешна светлина; сјајните очи играа живо на испосничкиот тен; како во нив да беше собрана сета живост на светот: бавниот успех на билките, жарот на животното, благоста на прошката кај човекот. Гледаше низ нас, низ нашите кожи, коски и месо, право во нашите души, небаре сме воздух, здив прозрачен.” (13)

Главните теми во романот се однесуваат на посебната употреба на јазикот, од различни индивидуи, односите и релациите меѓу послушноста и непослушноста, како различни ставови во животот, односот меѓу доброто и злото (Бог и Сатаната), како две страни или два поларитета на човековата природа, итн.

“А кога му реков на отец Варлаам за ова, рече: “Оној што слепо слуша, слепо ќе го слуша и нечестивиот, оти во слепилото нема да види дали му се јавил Бог, или сатана.” Иако неук и скудоумен за параболи, сфатив што сакаше отец Варлаам да ми каже: непослушноста не секогаш е дело презрено од Бога. И Бог често бара непослух од нас, иако тоа ние не го гледаме: да бидеме непослушни кон нечестивиот.” (23-24)

“Па се сврте отец Варлаам против јазикот, против него стана: велеше дека јазикот е заблуда грешна, облак што ја примрачува повеста за тој бог, оти јазикот е тој што ги распоредува буквите во зборовите по ред неприроден и нероден сосем, инаков од оној што го имаат во азбуката. А редот инаков од подредениот не е ред, ами неред. Јазикот ни е подметнат од нечестивиот, велеше, за да сочини неред, а да изгледа како ред; да ги развее буквите во зборови разни и лажни, како слама на ветер што се развева, и да ни ги застрани душата и умот кон други, неважни повести.” (51)

Што се однесува до јазикот и неговата употреба од страна на луѓето, може да се каже дека по својата природа, јазикот може да биде дијаболичен, кога, на пример, се употребува за канализирање на проклетство и во тој случај може да ја прекине врската на човекот со божественото… Од иста уста излегува и благослов и проклетство… Во зависност од посебниот агол според кој се изговорени зборовите, од нечија страна, јазикот (вербален) може да биде разбран и како канализирање на среќа (отворање на полињата на личната среќа)… Не по секоја цена јазикот е штетен! Може да биде и многу корисен, во зависност од неговата употреба!

Најблиску до магичниот начин на размислување, според тоа како магијата е претставена во The Way Of Wizard на Дипак Чопра, а тоа е дека магионичарот е тој кој, во секоја прилика, треба и може да знае и гледа апсолутно се, во Азбука за непослушните, Венко Андоновски доаѓа во следниот цитат: “А кога го прашав како знае што сум сакал да му кажам, тој одмолче кусо, па додаде: “И ти наскоро ќе знаеш, без да ти кажат, без да видиш, без да слушнеш!”“ (74)

Романот често игра на картата на контрастот, на пример: “…и праведна душа мрази кога се чини неправда, исто како што порочната сака кога се чини порок.” (88)

Раскажувачкиот тек на романот е калеидоскопски структуриран! Внимателно се отвора пред читателот, во форма на една разгранета структура, при што, често пати, писателот си игра со аголот од кој се кажани зборовите и речениците (и посебната интонација со која може да прозвучат)… Во контекст дека јазикот, зборовите и гласовите ни се дадени за да може да го затскриваат светот, а не да го откриваат: “О, каква заблуда дека зад зборот “блажен отец” стои навистина блажен духовник! О, каква заблуда дека зад зборот “добродетел” навистина стои добро дело!” (92)

 

Бобан Ристевски

Тагови од објавата
Напишано од
More from РЕПЕР
Ехото на воздигнатото паѓање
Немања Стојковиќ – Блеки е роден 1986 година во Врање. Дел е...
Повеќе
Leave a comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *