Романот на Лејла Слимани, Совршената дадилка, не само што ја освои наградата Гонкур во 2016 година, што ја направи првата мароканска добитничка на наградата, исто така беше и најчитана книга во Франција за таа година. Емануел Макрон, за кој се смета за почитувач на пишаниот збор, побарал да се сретне со неа за време на неговата претседателска камања!
Француските медиуми подоцна известија дека тој ѝ понудил работа како министер за култура откако беѓе избран, но таа од тогаш прифаќаше помалку комплицирани улоги известувајќи за книжевноста и културата како новинар.
Во 2010, таа беше уапсена од страна на Туниската армија, додека работеше како новинар за свреме на Арапската пролет. Кога ја запознав во централниот хотел во Лондон, таа го опиша чувството како „тоа беше пред 20 години“. Причината што нејзината работа како писател изгледа толку неопходна за неа е тоа што ѝ дава слободата што не може да ја има како политичар, или дури и како новинар.
„Книжевноста е простор на целосна слобода“, вели таа. „Во спротивно, Набоков никогаш немаше да ја напише Лолита, Франсоа Мауриак никогаш немаше да ја напише Therese Desqueyroux, не можете да мислите за себе како на некој што има морална одговорност кон својата јавност. Јас многу го почитувам читателот и мислам дека читателот е многу умен и може да разбере што сакам да кажам, но ако не, тоа не е моја вина.“
Слимани има напишано два романи, но нејзината најнова нефикционална книга Sex and Lies е компилација на интервјуа што ги превела со марокански жени додека била на турнеја во земјата. Кога ја прашав за тоа, таа кажа: „Знаете ли дека во Мароко, абортусот, хомосексуалноста и сексот пред брак се забранети? Жените што ги сретнав сите сакаа да разговарат и да се искажат.“
„Таму не можете да зборувате со својата мајка за тоа, бидејќи не сакате да ве предадат, не можете да разговарате со мажите за тоа, бидејќи не сакате да знаат дека не сте девица.“
Слободата е главната преокупација во работата на Слимани, а особено е заинтересирана за слободата да се биде сам. „Сакав добар изговор за осаменост“, вели таа за нејзината одлука да стане писател. Ние разговаравме за фактот дека Луиз, дадилката во Совршената дадилка која ги убива обвинувањата, никогаш не е навистина сама и всушност никогаш немала сопствена соба. Слимани истакнува дека, „во Мароко, само 0,2% од младите луѓе на возраст меѓу 16 и 25 години имаат сопствено место за живеење. Сите живеат со своите родители, нивните баби и дедовци, нивните тетки и чичковци и браќа и сестри.“
„Сите ми рекоа како можеш да сонуваш, како можеш да имаш интимност, како можеш да пишуваш, како можеш да имаш сексуалност или фантазија, ако никогаш не си, сама? Многу, многу е важно само да имате свое место каде што никој не ви суди, каде што не сте под очите на општеството или заедницата.“
Осврнувајќи се на сексуалната зависност на нејзиниот протагонист во нејзиниот најнов роман што ќе биде објавен на англиски јазик, вели: „Прашањето е зошто тоа е табу? Не сум сигурна дека треба да биде.“
Иако Адел само што е објавена на англиски јазик, во преводот на Сем Тејлор, кој исто така ја превел Совршената дадилка, всушност беше и првиот роман што го напиша. „Французите не ја читаат оваа книга на ист начин како луѓето во Велика Британија или во Америка, па затоа е интересно да слушнам што луѓето имаат да кажат за лик како Адел. Она што е интересно е дека Британците мислат дека припаѓам на еден вид француска традиција на слобода или еротска литература.“
„Но, кога книгата беше објавена во Франција, никој не го кажа тоа, бидејќи јас навистина не мислам дека книгата е за тоа или дека е многу ероткса. Многу смешно, бидејќи луѓето надвор од Франција сметаат дека е многу француска, додека луѓето во Франција сметаат дека е многу мароканска.“
Одговорот на северноамериканските читатели на овој роман за зависноста од секс, ако ништо друго, беше многу екстремен. Слимани изгледа малку збунета од тоа. „Во Америка не им се допаѓа фактот дека не ја разбираат Адел. Тие мислат дека книгата треба да објаснува; јас мислам дека е спротивно. Уметноста треба да ги истражува мистериите. Кога велам дека не знам зошто таа се однесува така, тие се бесни! Тие исто така велат дека таа е лоша жена, таа е наш непријател! ‘Ти велиш дека си феминистка, но таа не е на наша страна!’“
„Тоа е сосема глупаво. Литературата нема никаква врска со идеологијата. Јас сум феминист како граѓанин и како жена, но како писател, јас сум само писател.“
„Јас не сум расист, но би можела да пишувам за лик кој е расист затоа што ме интересира да го истражувам нивниот ум. Тоа што сум од Мароко не значи дека не можам да пишувам за расизам! Но, тие мислат дека треба да се држам до феминистичката гледна точка.“
„За мене, не е мистерија зошто Адел се однесува така, понекогаш сакаш да го уништиш она што го имаш. Понекогаш сакаш да се случи нешто опасно. Тоа е ирационално, но сакаш опасност и не знаеш зошто.“
Слимани рече дека книгата делумно е инспирирана кога почнала да чита за наводите за сексуален напат против поранешниот шеф на Меѓународниот Монетарен Фонд, Доминик Штраус-Кан. Таа била фасцинирана дека неговата одбрана се фокусирала околу тоа дека е зависник од секс.
„Знаев дека сакам да напишам роман за една жена што ќе биде анти-херој, лажга и малку непријатна. Не сакав да напишам хероина, љубовница, мила жена или да биде многу храбра – го сакав спротивното. По случајот на Доминик Штраус-Кан, читав многу психијатриски книги за зависноста од секс.“
Патологијата на Адел, можеби изненадувачки, не ѝ носи многу задоволства. „Таа е роб на нејзината зависност. Како алкохоличар со пијалок, првата голтка или првата чашка е добра но потоа чувствувате срам од себеси дека не се спротивставивте на искушението.“
„Вие не уживате многу во сексот кога сте зависник од секс. Сакав да покажам дека она што таа го сака е да го освои и да најде човек што ќе ја гледа. Таа не сака многу секс, таа го сака фактот дека е посакувана од некој.“
Ја прашав Слимани да објасни зошто Адел не може да се помири со реалноста. „Таа е разочарана од нејзиниот живот воопшто“, објаснува Слимани. „Таа е разочарана од нејзиниот брак, разочарана од мајчинството, разочарана од нејзината работа.“
„Како можам да бидам слободна? Што би требало да жртвувам? Дали е возможно да бидете слободни кога сте во брак, кога сте мајка? Да се биде слободна жена е да се прифати дека ќе ги разочараме луѓето ако не бидеме токму она што тие сакаат да бидеме. Нашито сопруг, нашата мајка, очекуваат толку многу од нас и се претпоставува дека ние треба да го дадеме тоа.“
„Глен Клос кога го доби Златниот Глобус рече дека ние сме негуватели и не се очекува од нас да зимаме, туку само да даваме. Мајчинството е тешко, досадно, исцрпувачко и понекогаш се чувствувате осамено и досадно ви е, но во исто време наоѓате нешто што ве тера да сакате да живеете (во) тој однос.“
Јас сум љубопитна за тоа зошто сакала да пишува за една таква жена на прво место. Слимани се насмевнува и вели „Татко ми секогаш ми велеше дека ќе бидеме рамноправни кога луѓето ќе сметаат дека жените имаат маани исто како и мажите. Фактот дека ние секогаш велиме дека жените се меки и убави и слатки е доказ дека сме нееднакви затоа што луѓето не сакаат да ја видат темната страна на жените. Мислам дека негирањето на оваа темна страна е начин на контролирање на жените.“
Не можам да не ја прашам, дали мислите дека сме таму? Таа се смее. „Се доближуваме!“
Совршената дадлика можете да ја најдете на македонски јазик во издание на Антолог, дали наскоро можеме да ја очекуваме и Адел останува да дознаеме…
