Речиси по 350 години откако беше напишана, феминистичката филозофија на Франсоа Пулен де ла Бар сè уште резонира на темите како пол, предрасуди и улогата на мажите во женската борба за еднаквост.
Кога француската феминистка Симон де Бовоар во 1949 г. ја напиша нејзината книга The Second Sex, таа го поткрепи нејзиниот аргумент дека жените како other е резултат на личното интересирање на мажите со следниот епиграм: „Сè што напишале мажите за жените, треба да биде гледано со сомнеж, затоа што тие се и судии и странки“.
Она што е извонредно е дека овие не беа само зборови на маж, туку и на човек кој ја создаде една од најрадикалните феминистички филозофии од раниот модерен период. Човек, чии три феминистички трактати, објавени во 17 век, служеа како основа за некои од најпознатите имиња во историјата на феминизмот. Можеби најважно, човек, чии зборови сè уште треба да нè учат за феминизмот и длабоко вкоренетите предрасуди што не спречуваат да се развиваме.
„… и мажите и жените имаат тенденција да веруваат дека нивните умови се различни како нивните тела и дека дистикциите кои нужно постојат меѓу нив треба да се прошират на сите аспекти на животот. Ова мислење, сепак, како и повеќето од оние што ги сметаме за обичај и употреба, е чиста предрасуда и повеќе е диктирана од површниот изглед, отколку од подлабока анализа. Секако дека ќе го отфрлиме ако се обидеме да се вратиме на неговото потекло.“
„Што се однесува до сегашната состојба на жените, ние би сфатиле дека тоа едноставно е правило на посилните што ги става во таква субверзивна позиција и ќе разбереме дека не е преку никакви природни недостатоци што ги негираат предностите што ги ужива нашиот пол.“
-
– Франсоа Пулен де ла Бар, „За еднаквоста на двата пола“, 1673г.
Франсоа Пулен де ла Бар (1647-1725) го објавил De l’égalité des deux sex, првото од неговите три дела за феминистичката филозофија, во Франција во 1673г. против позадината на четиривековната интелектуална и книжевна дебата позната како La Querelle des Femmes. Кверелата потекнува од списите на Кристин де Пизан – особено The Book of the City of Ladies во 1405г. – што ја започна одбраната против мигогинистичката доктрина. Дебатата што се водеше во текот на следните векови беше претставена од страна на жени и тоа главно од образовани жени од високата класа. Беше речиси исклучиво теоретски, главно полемички и постоеше примарно во писмена форма или во времето на Пулен, во салоните на Ancien Régime .
Пулен се пуштил во разговорот опфаќајќи го теренот кој бил добро избришан. Нешто од она што тој го напишал веќе било напишано од други со многу повеќе зборови. Онаму од каде тргнува тој, од status quo беше неговиот предизвик на социјалните и политичките структури што предизвикуваа не само угнетување на жените, туку и нееднаквост.
„Пулен… ги надмина своите претходници формулирајќи го неговиот феминистички аргумент како составен дел на систематската, егалитарна социјална филозофија. Освен прашањето за полот, Пулен ја проширува својата критика за „предрасуди“ на други полиња, како што се ранг и раса. Во предговорот на Egalité, тој забележува дека машката супериорност е најстарата, најраспространетата и длабоко вкоренетата предрасуда од сите; ако тоа може да се сруши, сите други предрасуди ќе станат и дискутабилни.“
На овој начин, Пулен можеби е меѓу првите што дискутираше за она што сега го нарекуваме интерсекционален феминизам. Во духот на ова модерно движење, тој се противеше на „умерениот и безвреден феминизам во седумнаесеттиот век, што излегуваше од луксузните хотели и savante салоните на Маркес де Рамбује, Мис де Скудери и Меме де Севињи“.
Тогаш, се сметало за соодветно, ова радикално преземање на „женското прашање“ да потекнува од маж чија лична историја се чини дека укажува на тоа дека тој честопати се чувствувал непријатно да функционира во идеолошките „кутии“. Во текот на животот, од идејата да стане теолог станува картезиски филозоф, се одрекува од католицизмот за калвинизмот и сопругата и семејството.
Не е изненадувачко, неговата феминистичка филозофија го комбинира картезискиот рационализам со она што се чинеше како лично чувство на презир за слепо прифаќање на обичајот и традицијата. Тој пишуваше со поткрепа за тоа како „ако нешто е добро утврдено, тогаш сметаме дека мора да биде исправно“ и дека „Неспоредливо е потешко да се разубедат мажите од мислењата што ги имаат преку предрасуди од оние што ги прифатиле преку силата и убедување на разумот.“
Современата релевантност на многу негови изјави покажува колку малку причината за феминизмот напредува во последните неколку стотици години.
„Се чини дека се направени сите закони за да се задржат мажите во сегашната позиција на моќ. Мажите што ги сметаме за извор на мудрост никогаш не кажале нешто добро за жените. Всушност, однесувањето на мажите кон жените на сите места и во секое време е толку еднообразно што се чини дека е дел од организирано движење.“
„Популарното мислење за жените се потврдува со ставовите на ученте. Ако јавните изјави на оние чија моќ зависи од достоинството на луѓето, се совпаѓа – со недостатокот на жените – со општ изглед, тогаш не е ни чудо што жените имаат толку лоша слика во главите на едноставно, необразованите луѓе. Како што е вообичаено случајот, една предрасуда ја засилува друга.“
Во свое време и до релативно неодамна, Пулен и неговата филозофија во голема мерка биле занемарувани во историјата на феминизмот. Но, ако имитацијата е навистина највисоката форма на ласкање, тогаш тој бил можеби еден од најполасканите мажи од 18 век; развој што осигури дека, неговата феминистичка филозофија стана важен дел од она што ние продолжуваме да го градиме до ден денес.
Додека теоријата на Пулен повремено ја цитираа други писатели и теоретичари, до 1739 г. не беше прифатено неговото дело, иако и тогаш доаѓаше до препреки. Таа година, во Лондон беше објавен памфлетот, Woman Not Inferior to Man. Објавено како „кратко и скромно оправдување на природното право на FAIR-SEX за совршена еднаквост на моќ, достоинство и почит со мажите“, беше исто толку феминистичко прогласување како што може да се направи денес. Со потпис Sophia, A Person of Quality, анонимниот писател многу позајмил од преведениот труд на Пулен. Успехот на ова деривативно дело ја внесе филозофијата на Полен во феминистичката свест за зголемениот број на британски теоретичари и писатели, кои го прифатија и имитираа преку Sophia.
Од Кетрин Макулеј, која го расправаше својот феминистички став по слични линии со Пулен, до Мери Волстонкрафт, под влијание на Макулеј ги повтори аргументите на Пулен за жените во сите професии, радикалните британски жени од 18 век ги прифатија егалитарните идеали во филозофијата на Пулен, во ера на револуција, тие сега разбраа дека се клучот за нивната кауза. Тие и нивните сестри на друго место во Европа и во Америка станаа застапници за еднаквост во поширока смисла, вклучително и поддршка за причини како укинување на ропството, третман на домородните народи и причините и состојбите на проституцијата.
Ништо од ова не значи дека Пулен го „измислил“ порадикалниот феминизам на доцниот ран модерен период или дека неговата филозофија служела како корен на нашето модерно феминистичко движење. Слично на тоа, нема причина да се мисли дека тој се истакнува во дискусијата за феминизмот, едноставно затоа што бил маж што расправал во име на жените. Наместо тоа, Пулен и неговата филозофија претставуваат ран и убедлив аргумент за феминизмот кој помалку се фокусира на поимите за родови конструкции и повеќе на издвојување на предрасудите кои ја одржуваат и ја зајакнуваат нееднаквоста.
Кога Симон де Бовоар го цитираше Пулен, таа не го направи тоа со чувство на иронија. Таа и Пулен навистина гледаа очи од очи на принципот дека мажите се причина за нееднаквоста на жените. Двајцата беа слични во рационалистичкото размислување, фаворизирајќи ја причината за предрасуди и го признаа тоа, како што напишал Пулен, „Умот нема пол“. Рационалното и непристрасно размислување на Пулен била причината што тој човек бил ирелевантен за Бовоар. Она што беше важно беше што тој ја зборуваше вистината кога пишувал за својот пол:
„Жените беа осудени во минатите времиња како што се и денес и со мала причина, така што и да кажат мажите за нив треба да бидат осомничени бидејќи се и судии и обвинети. Дури и ако обвиненијата поднесени против нив се поткрепени со мислењата на илјада автори, целиот извештај треба да се земе како хроника на судење и грешка.“
Во ера кога меѓусебниот феминизам и мажите феминисти заземаат сè поголемо место во нашите разговори за еднакви права на жените, филозофијата на Пулен има непосредна вредност. Дури и кога се сметаме за просветлени, сите сме подложени на предрасуди што нè заслепуваат кон реалноста на другите и застарените обичаи. Без оглед на нашиот пол, можеме да започнеме да воспоставуваме вистинска еднаквост ако внимателно земеме предвид дали нашите долгогодишни верувања се засноваат на разум или предрасуди и дали тие се вкоренети во најдобри интереси на човештвото или во потрага по моќ.
Извор:
ABitofHistory.com
