Зима во Скопје
(или) Создавање приказна
– Ама, зошто?
– Не прашувај. Читај.
Драга Л.,
Извини што не пишувам во последно време. Освен што не сакам да ти додевам, не можам. Не зашто сум многу зафатен, туку затоа што зимата за мене е како за мечките. Време за хибернација. Единственото што речиси ми потврдува дека сум тука, пред мојот компјутер, и дека ти пишувам е главоболката од мамурлакот. Кога првпат ѝ кажав на мајка ми дека уште од мал верував дека е светот театарско дело направено од некој што не можам да го видам, само за мене, и кога ја прашав како да бидам сигурен дека таа постои и дека јас постојам навистина, и кога ѝ реков дека не знам што е реалноста и дали навистина постои и дека не знам што е навистина вистината – таа ме удри со „Господар на прстените“, која, патем, никогаш не престанува да ја чита, ми рече „Сега знаеш дека постоиш и не зборувај глупости!“ и ме прегрна. Сè уште не знам. Иако се трудам да не мислам на тоа, затоа што е полесно, кога доаѓа зимата… е неизбежно. Полудувам. Депресија. Секоја зима.
Сè полесно ми е да ти ги кажувам нештата. Можеби бидејќи не знам дали постоиш или едноставно зашто не те познавам.
Кога бев мал, во мојата улица живееше една бабичка. Нејзините деца живееја не знам каде и секоја зима ги носеа своите деца, внуците на бабичката, и меѓу нив – таа, Малата принцеза. Минуваа цели зими во мојата улица. Како мал, сите мои снежни топки беа упатени кон неа. Нејзиниот поглед беше… беше поглед што не може да се опише. Единственото со што можам да ги споредам чувствата од првиот пат кога го пресретнав нејзиниот поглед е ерупција на вулкан во стомакот или чувство дека нож поминува низ твоето срце. Чувството да се биде жив. Тоа беше денот кога првпат мастурбирав. Никогаш не прозборев со неа. Не знаев каде живее, колку години има, ниту пак знаев како се вика. Но, таа беше мојата зима, таа беше силата во моите раце, туркањето на моите мисли, на моите дела. Дента кога наполнив 17 години, другар ми ми кажа дека бабата на Веда (веќе го открив нејзиното име), бабичката на мојата Мала принцеза, умрела. Знаев што ќе се случи, исто така знаев, или подобро речено мислев, дека тој мој роденден е последниот среќен ден во мојот живот. Следната зима почнав да ја мразам зимата. Тогаш првпат го открив нејзиниот студ.
Првиот месец беше најтежок. Не сакав да излегувам од дома. Она што најмногу ме мачеше беше тоа што таа зима ќе ѝ прозборев за првпат. Ми беше јасно. Беше дојдено времето. Следните години беа полесни, јасно, затоа што веќе бев на факултет, другари, девојки, забави, алкохол, марихуана, сите тие работи… но никогаш, дури ни кога бев со некоја девојка, зимата не стана повторно среќна или барем поднослива. Всушност, мислам дека оттогаш секогаш ги прекинував врските со моите девојки кога ќе дојдеше зимата. Затоа што тогаш можев да го видам она што не се. Она што го немаат. Тогаш сфаќав дека никогаш нема да можам да престанам да го гледам тој поглед и станував свесен за осаменоста и за студот што ги носи зимата без својата принцеза.
Оваа година ќе одиме со другарите во едно село на планина. Секоја година е друго место. Една година бевме во Лондон. За момент ми се причини дека ја видов. Не беше првпат да ми се случи тоа, но беше најверодостојниот. Ми застана срцето. Ја заборавив зимата. Студот. Сè. Девојката се качи во возот и си замина. Сè уште не сум сигурен, но веќе не мислам на тоа. Следните години го менував мислењето од ден на ден.
Во врска со тоа што ти го рекле: не е воопшто лошо, лудачо! Нема ништо лошо во тоа да веруваш во своите дела и да го правиш она што ти се чини најдобро. Не ставај се во одбрана за работи што очигледно нема зошто да бидат негирани. Колку си луда! Те обожавам.
Не знам како. Не знам зошто. Ама, како што веќе сум ти кажал илјада пати: и да си дебела и грда или да ти фалат делови од телото, те сакам, луда пријателке. Очекувам да те запознаам наскоро!
Можеби следната зима ќе ме поканиш на гости.
До следниот пат, те бакнувам силно,
Дамир
– И, сега, кажи ми, зошто?
– Како зошто? Нема зошто. Зошто прашуваш?
– Затоа што е ептен злобно… Типов мисли дека таа постои. Не лажи го веќе.
– И ти како знаеш дека го лажам? Дека не постои?
– Што ти е на тебе? Демек постои сега?
– Па, би можела да постои, брат. Ти знаеш колку жени како Л. живеат во мене? Јасно ли ти е колку гени од колку жени како Л. имам јас во телово?
– Да ти ебам! Кажи ми зошто сакаше да го прочитам. И што е тоа што ти го кажале, „луда“?
– Не ми кажале ништо, си измислив. Еве ти ја приказната. Паметиш? Таа што треба да ја напишеш. Расказот за зима во Скопје. Еве ти го, го имаш!
– Не збори глупости. Напушен си? Каква црна приказна? И од кај моја? Ни е моја, ни па твоја да ми ја нудиш!
– И ти од кај знаеш?
– Не лажи го веќе глупиот! Се заљубува во тебе… мислам, во девојкава, дај малку покажи сочувство!
– Не го лажам ништо. Не му реков јас да се заљуби. Освен тоа, види што вика на крајот. Ако не му пречи да сум грда, нема да му пречи ни да сум грд. Луѓето имаат повеќе лица. Згора на тоа, ми се свиѓа типов, раскажува интересни работи. Гледаш? Ми ја даде твојата приказна. И доста! Не викај дека не е твоја. Приказните немаат сопственост. Ти како знаеш дека е негова? Малата принцеза. Не ме заебавај! Јасно е ко ден дека го украл од Егзипери. Исчезнува како Малиот принц. Кажи ми! Како знаеш дека он постои? Напушен сум, да. Ама, не е тоа. Постмодернизмот е, човече. Ти ми го викаш тоа стално. Нема оригинални текстови. Бла, бла. Повеќе е твоја отколку негова. Повеќе е на тие што ја читаат отколку на тие што ја пишуваат, нели? Деконструкција. Бла, бла. Те слушам еден месец како се жалиш, „немам приказна, не можам да ја направам, не можам да ја измислам“, бла, бла. Ме прашуваш мене. Што знам ја за зимата, бе брат? Зима во Скопје. Во врска со времето, брат, имам сфатено само една работа. Успеав да ја разберам теоријата на релативност на Ајнштајн: кога сум напушен, времето за мене поминува многу побавно отколку за тебе. Така што, јас ти викам, ти живееш помалку од мене. Со други зборови, една моја минута трае повеќе од твоја минута. Затоа, брат, пушам колку што ми се пуши. Освен тоа, гледај ме! Попаметен од било кога. Деконструирај ја приказната!
– Не треси зелени! Значи, не ми се верува дека од твојата уста го слушам зборот деконструкција, дај да видам што пушиш! (пауза, палат џоинт) И што ако те послушам… Што е приказната?
– А бе, како што е приказната, види го?! Приказната е за некој фраер што ја нејќе зимата затоа што го потсетува на отсуството на некоја цуцка.
– А бе… можеби и може да излезе нешто добро ако прифатам. Ама, јас би менувал работи, на пример, твојата Л. би постоела. Би станала негова опсесија.
– Така, така, ајде, збори!
– Ама, како и другата, би била отсутна од неговиот живот.
– Се внесе, а…? И?
– Подоцна зимите нема да му бидат тешки поради таа, Веда, туку поради Л. Femme fatal. Сите ќе се вљубуваат во неа. Еден ден ќе отиде да ја бара. На некое место. Далеку. Не во Лондон.
– Што му фали на Лондон, бе брат?
– Можеби Лисабон или Москва. Ама, не сакам да заврши среќно. Ќе пати! Некои се предодредени да патат. Тие што сакаат да избегаат. Како Едип. Бегајќи од својата судбина, ќе заврши со друга, поужасна. Бегајќи од лошата среќа во Скопје, ќе заврши со друга, полоша. Расказот на почетокот ќе наликува на романтичарска приказна. Но, ништо од тоа. Ќе си ги лажам читателите за да не ја предвидат стапицата. Л. ќе биде внуката на бабичката од неговата улица. Веда. Кога ќе го дознае тоа, ќе ја открие нејзината локација и ќе ја најде.
– Ииии брат, после јас сум бил напушен, ти скроз си отиден. Ете, гледаш како станува твоја приказна… или наша, на тие што ќе ја читаме, к’о што би рекол ти. (долго хистерично смеење)
(завеса)
„Л., Веда… Конечно“, прошепоте Да-мир.
„Како ме нарече?“
„Л…“, рече изненадено. „Јас сум! Конечно, конечно те гледам“.
„И? Што сакаш да направам?“, праша таа, очигледно нервозна.
„Да зборуваш со мене. Да ме бакнеш. Да се израдуваш што ме гледаш. Нешто… да ми кажеш…“
„Што?“, ги прекрати неговите зборови, како да имаше нож во својата уста. Како да сакаше да покаже дека има нешто поважно да прави. „Дека те сакам. Дека ти си мојот Мал принц. Дека се сеќавам на тебе. Појма немав кој си. Дека имало некој на улицата на баба ми што ме гледал зима во зима. Оди си!“
„Ама, Веда…“
„Оди си. Ни знам кој си, ни сакам да знам. Ниту, пак, ти знаеш“, промрморе Веда со глас злобен, како на некој што мрази некого.
„Но… мејловите…“, продолжуваше да се обидува Дамир.
„Човече. Интернет е. На интернет ништо не е реално. Или вистина. Л. не постои. Ни ти. Оди си!“, го спушти гласот како да ѝ е здодевен разговорот. „Не сум Малата принцеза“, продолжи, „имам стотици другари како тебе на интернет. Што се мислиш? Имам тројца дечковци тука. Реални. Допирливи. Исто така, имам и девојка. Ако сè уште сакаш да останеш со мене, остани. Особено ако имаш пари“.
„И да си таква… што не ми се верува…“, воздивна Дамир.
„Не знаеш кога да престанеш. Се мислиш за повеќе од што можеш да издржиш. Фина сум со тебе. Ако останеш, ќе те искористам до твојата последна капка. И потоа ќе те заборавам за минута. Ќе потонеш. Тука нема да најдеш ништо од тоа што го бараш. Ни својата топлина. Ни својот живот. Оди си!“
„И да е за само еден ден…“
„Добро, не сакам. Оди да си ја најдеш топлината на друго место. Обиди се да ја најдеш во твоето Скопје. Не ме замарај веќе! Престани да си правиш филмови, човече!“
„Не, Веда, дозволи ми…“, извика со неверба во хоророт што го слуша.
„А бе, оди си, ало! Ќе викнам полиција! Психопат!“, викна Л., ја повлече раката што Дамир ѝ ја стегаше со дланките и исчезна со трчање.
Кога се врати во Скопје, му стигна последниот меjл од Веда:
„Никогаш не гледај курва на дневна светлина, тоа е како да гледаш филм со запалено светло.
Како кабере во десет наутро, со сончевите зраци што минуваат низ правта што се крева кога метеш.
Како да откриеш дека онаа поема што те натера да плачеш ноќта следниот ден едвај да те интересира.
Како што би бил овој ебен свет ако мораа да се поднесуваат работите онакви какви што се.
Како да го затекнеш актерот што си го гледал како го игра Хамлет во ред за леб.
Како празнината кога те плаќаат и кога не си почувствувала ни малку.
Како тагата кога те плаќаат и кога си почувствувала барем малку.
Како да отвориш фиока и да откриеш слика од курвата кога имала девет години.
Како да те пуштам да дојдеш со мене иако знам дека кога ќе заврши магијата ќе бидеш со една жена како мене, во Монтевидео“(1).
Следната зима, Дамир имаше нова опсесија. Друг начин да се бори против невербата дека е жив. Дека постои. Се вљуби во еден лик. Во неговата нова Л. Една femme fatal од една книга. Жената на неговиот живот. Неговата нова зима. Неговата нова топлина. Не му падна никому наум да го потсети дека таа не постои. Зашто, кој би можел да му докаже? И никогаш, никогаш не ја запозна зимата во Скопје.
___________________________
[1] Марио Бенедети (Mario Benedetti)
