Нож
Младичот Јурјев после часовите по танц го пресретна младичот Иљин во темниот подземен и празен премин, и му рече:
– Зошто танцуваше со мојата Алена? Сега ќе видиш убаво!
А младичот Иљин наеднаш извади нож и рече:
– Дојди ако смееш!
– И ќе дојдам! – му рече Јурјев.
– Ајде бе, дојди, дојди ако смееш! – рече Иљин.
– И ќе дојдам! – рече Јурјев.
– Ајде бе, дојди! – рече Иљин.
– И ќе дојдам, бе! – рече Јурјев.
И јас бев таму; тоа се случи кога бев млад, на 16 август 1974 година.
Неодамна повторно поминав оттаму.
Иљин проќелавел, му поседела косата околу слепоочниците, а Јурјев, пак, напротив – се здебелил, се измачува со краткиот здив, очигледно има ангина пекторис. Освен тоа: има напорна работа, две деца, болна жена…
Иљин го држи ножот и вели:
– Ајде, дојди ако смееш!
– И ќе дојдам! – му вели Јурјев.
– Ајде бе, дојди ако смееш!
– И ќе дојдам, бе!
А во преминот е влажно, темно, нездраво.
– Дојди бе, дојди ако смееш! – вели Иљин, кашлајќи.
– И ќе дојдам, бе! – уморно, задушувајќи се поради краткиот здив, му одговара Јурјев.
Мастилница
Писателот Евдокимов беше честољубив за својата младост, имаше цврсто здравје и желба да решава такви задачи кои беа претешки за неговите претходници, макар тие биле и великани.
Еднаш тој прочита некои зборови на Чехов дека може да се напише расказ за што било, па дури и за мастилница. И тоа го изненади. „Па, самиот ти не си напишал“, подбивно помисли за Чехов. „Аха!“
Тој ги обиколи сите продавници во потрага по мастилници и не најде ниедна, зашто уште одамна не се произведуваат мастилници и никој веќе не пишува со мастило. Тогаш појде кај баба си, знаејќи дека таа не фрла ништо од старите предмети – и навистина кај неа најде мастилница. Сипа мастило во неа (уште се продаваат мастила – за пенкалата што пишуваат со мастило, иако никој не ги купува таквите пенкала; тие се лошо, ако не се од марката „Паркер“, но за „Паркер“ потребно е друг тип мастило, а други мастила нема, затоа никој не ги купува таквите пенкала и воопшто не е јасно зошто ги продаваат).
Евдокимов ја стави полната мастилница со мастило пред себе и почна да размислува.
Мастилницата порано била од проѕирно стакло, но поради мастилото таа сега беше станала темносина.
Таа беше непропустлива, т.е. со конус свртен навнатре, и навистина не истекуваше мастило од неа ако внимателно ја превртевте наопаку. А ако ја растресете (Евдокимов го проба тоа), секако дека испушта мастило.
Три дена и три ноќи се мислеше над мастилницата – и ништо не успеа да смисли. И во очај поради својата неталентираност – се обеси.
Од една страна тоа е тажно, но од друга страна, вие не треба да го жалите него, зашто не постои никаков писател, јас го измислив него. А баба му навистина има мастилница и ја чува поради некоја причина. „Не се одвојува од тоа гомно!“, темпераментно вели за неа нејзиниот зет, таткото на Евдокимов, кој не ја сакаше својата тешта. Впрочем… да му се невиди, Евдокимов не може да има татко ако не постои никаков Евдокимов!
Се збунив. Извинете…
Часовник
Касјанов не можеше да поднесе часовници.
Го нервираа: само што ќе се занесеш, ќе се заборавиш, ќе погледнеш на часовникот, а веќе поминал цел час.
Се обидуваше да не гледа во часовниците.
И еве, се чини дека си живее сосем како нормален човек, како сè да му е лесно и слободно, но и како некој злодух да му шепка: погледни на часовникот, погледни! Тој ќе погледне, и веќе дошла полноќ, одамна требаше да си легне – а само што беше живнал, и се беше разонодил.
А не е работата во тоа дека правеше нешто важно, во суштина, тој не правеше ништо, и затоа времето леташе, бегаше, течеше брзо – што се вели – токму пред очи.
Касјанов престана да носи рачен часовник, и навистина се избезумуваше кога некој ќе го прашаше колку е часот.
– А што ќе ви е тоа? – грубо им велеше тој. – Што ќе ви е? Можеби и не сакате да дознаете колку е часот, и прашувате само онака? А и да сакате да дознаете, уште полошо за вас, зашто секогаш ќе ви кажам дека е или подоцна или порано од она време што вие го очекувавте. И ако веќе толку треба да го знаете точното време, тогаш носете си часовник и не им додевајте на луѓето, не им го одземајте истото тоа време. Што се однесува до часовниците, јас не ги носам!
Но сепак тој дома имаше будилник за да не се успие за на работа, затоа што иако не работеше ништо, тој одеше на работа. Дома имаше и радио (и на работа), телевизор – и сите тие уреди и механизми постојано го потсетуваа на времето. „Локалното време изнесува осум часот и триесет минути!“, злорадо велеше гласот на презентерката. „Да цркнеш, да даде господ!“, ја колнеше секојпат Касјанов.
И не пиеше, без оглед на тоа што живееше во Саратов. Не е јасно зошто не пиеше и нема да трошиме време да дознаеме. Не пиеше – и тоа си е тоа.
И еднаш се опи.
Се случи тоа сосем случајно, некако махинално: зеде и се опи. Ја испи првата чашка и погледна на будилникот. И – ништо. Испи уште четири чашки – и повторно погледна кон будилникот. Поминале два часа. А тој не е ни озлобен, ни раздразнет. Испи цело шише – поминале четири часа, а тој си нема гајле! Ништо не го засега.
И стана пијаница.
Ги пропи телевизорот, радиото, будилникот – и сега не го знае точното време. Знае само кога е утро, попладне, вечер. Ноќите не ги знае, ноќе спие.
Пие и си мисли: „Ех, што ми е убаво!“
Алексеј Слаповски (1957, Саратов) е руски драмски и прозен писател. Автор е на триесетина драми, од кои многу се изведувани на сцените во Русија и на Запад. Последниве дваесетина години Слаповски главно пишува проза. Најпознати книги му се „Искрен уметник“, „Ненапишан роман“, „Јас не сум јас“, „Првото второ доаѓање“, „Антиапсурд или книга за оние што не сакаат да читаат“, „Ние“, „Вие“, „Денови на парите“…
Кратките раскази на овој автор – кој се чини како да излегол од под шинелата на Данил Хармс – се земени од неговата збирка кратки прози „Антиапсурд или книга за оние што не сакаат да читаат“, која првпат излезе од печат во 2005 година.
Превод од руски јазик: Ѓорѓи Крстевски
