Магла и ноќ

Не знам од каде и како сум дошол овде! Бесцелно лутајќи, се најдов пред овој конак, чии стакла се покриени со дебели пластови на прашина, со поцрнетите и однатре гнилите прозорски рамки, со старите ѕидови обложени со темнозелена мувла и со двокрилната железна порта која стоеше како небаре засекогаш затворена! Не можам да сфатам што правам овде, во оваа голема градина која потсетува на напуштени гробишта, пред ова некогаш величествено здание кое сега беше само страшна урнатина. И покрај сите настојувања, моето сеќавање не беше во состојба да се врати во минатото. Не дека не ми се појавуват некои неодредени форми, но сликата никако не се изострува. Како времето да ги стопило и да ги измешало сите мои сеќавања; како да не можам да ја решам таа чудна загатка во која сум почнал длабоко да тонам. Не знам ни како ќе ја решам. Исто како што и не ја знам приказната на овој тажен конак среде пустелијата, препуштен на милоста на дождот и сонцето.

Не се разбирам во архитектура, но со леснотија можам да кажам дека со своите издолжени кули, студените ѕидови и со малечките прозорчиња, нималку не наликуваше на нашите конаци. Потсетуваше на замоците што сум ги видел во Германија. Ако сега, тука, беше Мине, ќе започнеше: „Овие кули се изградени во типично средновековен стил, а прозорците се под влијание на германската ренесанса…“

Мине…! Да, ја барав Мине. Ја нема пет дена. Тргнав кон нејзиниот стан. Веќе пет дена никој не знае каде е. Но, дали ова е некоја збрка? Ако Мине е таа што се изгубила, што барам јас среде пустелијава, пред овој сеништен конак?

Погледот го вртам кон конакот. Тоа здание кое на набљудувачите им предизвикува ужас и страв, мене ме растажува. И покрај тоа што никогаш порано не сум го видел, насетувам дека помеѓу нас постои некаква врска што не можам да ја протолкувам. Газејќи по гнилите листови во дворот, чекорам кон портата на конакот. На двокрилната железна порта вниманието ми го привлекува тек-тук напукнатиот релјеф кој се наоѓа на мермерното чело. Прво што распознавам на релјефот е една ѕвезда. Веднаш под ѕвездата е нешто налик на цевка. Веднаш забележувам дека се работи за пиштол. На дршката на пиштолот е врежана и некаква полумесечина. Ѕвезда на врвот, под неа пиштол и покрај работ на неговата дршка е полумесечина. Тој амблем ми е познат, но не можам да се сетам од каде. И се приближувам на портата. На неа има за’рѓан катанец. Го повлекувам, но ништо не постигнувам. Прилично е цврст и покрај запуштениот изглед. Го испуштам катанецот, ја поттурнувам портата. Крилата на железната порта се прекриени со прашина, како со години да не биле допрени со рака. Не се ни поместува. Рацете ми се валкаат од темножолтата прашина. Не се откажувам, со двете раце удирам по портата. Од другата страна не допира никаков звук. Удирам посилно. Доволно силно за да ме здоболат рацете, но чудно, не чувствувам болка, само се потам. И притоа само десната страна на телото ми е испотена. Продолжувам да удирам по портата, никој не ми одговара, но потта и понатаму капе од мене. Можам да ја почувствувам топлината која ми тече од кожата. Зошто ми се испотени само десното рамо и стомакот? Не разбирам. Бидејќи не разбирам, почнувам да се плашам. Се плашам од своето минато, се плашам за своите разум и тело, се плашам од овој стар конак.

Си велам дека не треба да се плашам. Некој секако ќе дојде, агенцијата за разузнавање загарантирано не би ме оставила овде. Дури и ако сите би ме заборавиле, Јилдирим сигурно нема да ме заборави. Јилдирим…! Зарем Јилдирим не е мртов?

Се потам. Од моето рамо и од мојот стомак прскаат топли капки. Чувствувам дека кошулата ми станува сè потешка, а панталоните сè повеќе мокри. Потта станува сè пообилна.

До увото ми допира некакво ѕвонење. Прво помислувам дека тоа е звукот на ветерот кој фучи меѓу сувите гранки на дрвјата. Кога по вторпат ќе заѕвони, сфаќам дека тоа е ѕвонење на телефон. Се вртам и погледнувам во стариот конак. Таинствен е, како затворен сандак. Повторно заѕвонува, овој пат упорно. Морам да го пронајдам телефонот. Во паника, повторно трчам кон портата. Сигурно Јилдирим ме бара. Најпосле ме пронајде. Почнувам да се туркам во портата, ја туркам, ја притискам со рамото, но толку е цврста што и понатаму не можам да ја помрднам. Ѕвони и понатаму. Внимателно наслушнувам, се чини дека звукот доаѓа од задната страна на конакот. Трчам во тој правец. Свртувам зад аголот, а пред мене се појавува една од телефонските говорници кои се вообичаена глетка по улиците. Треба да се јавам што побрзо, пред да престане да ѕвони. Наеднаш влетувам во телефонската говорница. Ја подигам слушалката и го прекинувам ѕвонењето.

„Ало?“

Никој не ми одговара.

„Ало?“ Телото ми гори. Се потам. „Ало?“

Се слуша рамнодушен глас:

„Го застрелаа командантот Јилдирим. Во близина на неговата куќа…“

Сакам нешто да прашам. Устата ми е сува, чувствувам дека тенката кожа околу устата ми се затегнува и ми пука. Се обидувам да си ги излижам усните. Во устата, јазикот ми се витка како гуштер пред умирање. Гласот од другата страна на жицата ја прекинува врската не дочекувајќи го моето прашање. Останувам да стојам со слушалката во раката.

Од телефонската слушалка се цеди некоја течност и како црвена кал тече низ телефонската жица до кутијата во која се ставаат паричките. Забележувам дека тоа е мојата пот. Ако уште еден миг останам во телефонската говорница, потта ќе ме удави.

Додека излегувам, пред мене се појавува некаква толпа. Тоа е некаков погреб. Сите се облекле во црно. Ми се чини дека е службена поворка. Со тешки чекори се приближуваат во достоинствена жалост. Повеќето учесници во поворката се мажи, само пред мртовечкиот ковчег стои некоја жена. Во прегратката носи слика насликана со маслени бои; тоа треба да е слика на покојникот. Косата на жената е сокриена под црната марама. Додека ми се приближува, ја препознавам: Гулсерем, жената на Јилдирим. Се срамам. Засрамен сум како дете, без да знам зошто. Гулсерем доаѓа и застанува пред мене. Ја наведнувам главата.

„Нели немаше сам да го оставите?“ вели. „Ви веруваше“. Во нејзиниот глас нема ниту бес, ниту тага. Зборува со механички тон.

Не знам што да ѝ кажам, само се повлекувам за чекор-два. Таа се приближува уште два чекори. Како што се приближува, така се повлекувам. На секој мој чекор, таа ми возвраќа со свој. Станувам нервозен. Што сака оваа жена? Ја подигам главата. Очекувам поглед кој осудува, поглед кој ме обвинува дека сум страшливец. Но, Гулсерем стои пред мене безизразно. Дури и не гледајќи ме, со погледот продира низ мене, ѕверејќи се во една точка во далечината. Тоа не е поглед на нормален човек. Гледам кон толпата со надеж дека некој ќе ми помогне. Но и нивните погледи се исти како на Гулсерем… Се плашам. Сакам што поскоро да побегнам оттука, да се оддалечам од овие чудни луѓе. Додека се подготвувам да се свртам и да се стрчам, нозете ми се сопнуваат една од друга и со целата своја тежина паѓам на земјата. Брзо се вртам кон толпата. Гулсерем со толпата тргнува кон мене. Немам време да станам. Морам да направам нешто, инаку ќе ме изгазат. Посегнувам по пиштолот. Како што се помрднувам, така толпата забрзува. Ја допирам футролата, но пиштолот не е внатре. Сè поблиску се до мене, ме дели можеби само еден метар од сликата што Гулсерем ја држи на градите…

Како да ќе го препознаам човекот од сликата, но како што сликата ми се приближува, боите се разлеваат, а потезите со четката исчезнуваат. Мислам дека полудувам. Ја подигам главата, со последната надеж гледам во Гулсерем. Нејзините очи се вперени во една те иста точка, а лицето ѝ е неподвижно; бавно се приближува со толпата што ја следи. „Застанете!“ сакам да викнам, да им кажам дека грешат, но не можам да ја отворам устата. Збунет сум, како вилицата, устата и јазикот, повеќе да не ме слушаат. И покрај сите напори, не успевам да изустам дури ни „ах“. Се плашам. И колку што повеќе се плашам, сè повеќе се потам. Од моето рамо и од стомакот без престан се цеди пот. Сликата забрзано се приближува, наскоро ќе ме погоди во лицето, се поттргнувам вртејќи ја главата настрана. Лицето ми е вкопано во земјата, очекувам да ме изгазат, можеби и да ме линчуваат. Срцето почнува забрзано да ми бие како некој расипан часовник што брза. Наслушнувам како потта капе на земјата. Звукот што го произведуваат капките пот додека паѓаат на земјата ги придушува отчукувањата на моето срце. Помислувам дека кога ќе станам, зад мене ќе остане каллива трага. Но, секундите минуваат, никој не ме гази, не ме удира дури ни со нога. Останувам да чекам во агонија. Ништо не се случува. Мора да се вкопани во смртна тишина, веднаш до мене, со застрашувачки погледи. Ми се смачува да чекам, со страв ја подигам главата. Чудно, нема никого. Зачудено се обѕирам околу себе. Не, нема никого. Заминале. „Навистина заминале“, промрморувам со олеснување. Каде одеднаш можат да исчезнат толку луѓе? Додека се исправувам, потпирајќи се прво на рацете, па на колената, ја здогледувам сликата што ја носеше Гулсерем. Стои точно пред мене, на сосем нов држач, под стариот јавор кој само што не се урнал. Значи, тука ја оставиле. А можеби ова е знак, можеби сакаат нешто да ми кажат. Внимателно ја набљудувам сликата. Изгледа дека тоа е оној човек што е закопан. Не распознавам оддалеку. Одам кон сликата. Овој пат боите не се разлеваат. Сега јасно го гледам човекот, со двете раце се држи за стомакот, се витка. Помеѓу прстите му извира црвен поток, а од рамото по десната рака му се протега темна дамка. Изгледа дека е ранет. Лицето му е во грч, на челото има крупни капки од пот; таа слика е толку жива што се чини како да е вистинска. Низ неговите прсти се цеди црвенило кое остава трага во облик на црвена лента врз целата слика. Човекот ми е познат од некаде. Како да ќе го препознаам…